Orzeł przedni

Flora i fauna * Występowanie * Wygląd * Pożywienie * Gniazdowanie

Orzeł Przedni (Aquila chrysaëtos) to duży ptak drapieżny z rodziny sokołowatych (Falconidae).
Orzeł przedni nad granią Banistego Jest określany mianem króla ptaków tatrzańskich. Mimo to wizerunku orła nie spotkamy na żadnych podtatrzańskich herbach, jedynie kilka nazw tatrzańskich (Orla Perć, Orla Baszta, Orle Turniczki) przypomina o władcy błękitnych przestworzy.

Występowanie: Zamieszkuje Europę, północną Afrykę, środkową Azję i Amerykę Północną. W Europie niegdyś rozpowszechniony, obecnie występuje prawie wyłącznie w rejonie Alp.
W Polsce występuje głównie w Karpatach: Bieszczadach, Górach Sanocko-Turczańskich, na Pogórzu Przemyskim, Beskidzie Niskim, Beskidzie Sądeckim i w Tatrach. W TPN znajduje się obecnie jedyne gniazdo orłów przednich.
Natomiast w całym kraju, w 2007 r. stwierdzono gniazdowanie 27 par orła przedniego.

Wygląd: Samica jest nieco większa od samca (samica ma masę 4500g, samiec około 3500 g) ale obie płcie są ubarwione identycznie: grzbiet brunatny, głowa i kark jaśniejsze o złotawym odcieniu, dziób czarny, zakrzywiony. Nogi orła pokryte są pierzem aż do nasady palców, które zakończone są szponami. Lotki i końce sterówek są czarne. Ogon tylko przy nasadzie jaśniejszy, a u młodych osobników u nasady biały, zakończony szeroką pręgą, która jest szczególnie dobrze widoczna w locie. Orzeł posiada długie i szerokie skrzydła, które w locie ślizgowym i podczas krążenia są lekko uniesione. Na końcach skrzydeł widoczne są palczasto rozłożone lotki. Pod spodem rozpiętego skrzydła widać duża jasną plamę. W locie silnie uderza skrzydłami, których rozpiętość dochodzi do 195-220 cm.

Pożywienie: Menu orła stanowią średniej wielkości zwierzęta: zając, świstak, lis, koźlę sarny lub kozicy i większe ptaki, nie odznaczające się szybkim lotem. W potrzebie nie gardzi jednak myszami, wiewiórkami, czy nawet owadami. W zimie zjada chętnie padlinę. Rewir żerowiskowy orła jest duży, do 10 km.

Gniazdowanie: Rozległe, wysokopienne bory i lasy jodłowe i jodłowo-bukowe w oddaleniu od siedzib ludzkich, mało uczęszczane partie turni. Obszerne gniazdo z chrustu, wyścielone suchymi trawami, wrzosem z domieszką sierści i włosia zakłada w załomach skał, nad urwiskiem, (w Tatrach na półkach skalnych) lub na najwyższych starych drzewach, skąd ma rozległy widok na całą okolicę. Pary lęgowe trzymają się razem na zajętym przez siebie terytorium.
Jaja wysiadywane są przez okres około 44-45 dni przez samicę. Pisklęta o puchu szaropopielatym przebywają w gnieździe 70-80 dni. Orły Przednie składają 1-2 jaja brudnobiałe upstrzone fioletowoszarymi i brązowymi plamkami. Jeżeli wyklują się 2 pisklęta, to słabszy osobnik zabijany i zjadany jest przez brata lub siostrę, co określa się mianem kanibalizmu. Młode orły do piątego roku życia nie gnieżdżą się i pędzą samotniczy tryb życia, często na obrzeżach areału lęgowego lub poza stałymi lęgowiskami. Stare osobniki pozostają przez cały rok w tej samej okolicy, w której punktem centralnym jest gniazdo.

Orzeł Przedni wydaje donośne okrzyki klijaklija, hija które brzmią z daleka jak melodyjne dzwonienie. W Polsce jest to gatunek silnie zagrożony wyginięciem wymagający ochrony czynnej. Podczas gnieżdżenia się wymagają absolutnego spokoju. Na terenie Tatr znajduje się zaledwie kilka gniazd, z których corocznie wyprowadzane są młode. Orły Przednie podlegają całkowitej ochronie.
Wokół gniazd orłów przednich obowiązuje strefa ochronna: przez cały rok w promieniu do 200 m, a okresowo (od 1.01 do 31.07) - w promieniu do 500 m od gniazda.

Początek