Klimat Tatr

Klimat Tatr ma charakter wyskogórski i im wyżej tym jest ostrzejszy. Cechuje go duża zmienność zarówno pod względem ilości opadów jak i temperatury. Nie należy do rzadkości zmiana z ciepłej jesiennej pogody w surową zimę z wichurami i śnieżycami w ciągu kilku godzin. Tatrzańska pogoda jest trudna do przewidzenia, ale można w niej wyróżnić trzy zasadnicze cykle: słońce, potem wiatr (często Halny) i opad (deszczu lub śniegu). Czas trwania poszczególnych cykli jest różny i całkowicie od siebie niezależny. Zasadniczo (przy pogodzie niżowej) temperatura w Tatrach spada z wysokością średnio 0,6 st. na każde 100 m wysokości. Oznacza to w pewnym przybliżeniu, że jeżeli w Zakopanem (ok. 800 m n.p.m.) jest 15 st. to na Rysach (2499 m n.p.m.) w tym samych czasie jest 5 st.
Najcieplejszym miesiącem jest lipiec i średnia temperatura w tym miesiącu dla Kasprowego wynosi 7,5 st. Natomiast najchłodnieszym miesiącem jest luty i średnia wynosi -8,5 st. Zima w Zakopanem trwa mniej więcej od końca listopada do końca marca, natomiast na wysokości Kasprowego od połowy października do początku maja. Lato w Tatrach jest krótkie i niezbyt pogodne i trwa od połowy czerwca do końca sierpnia. Mimo tego nie występuje tu żaden miesiąc wolny od opadów śniegu. Opady śniegu spotkać nawet w lipcu i sierpniu. Pokrywa nie zalega zwykle długo i topi się kiedy wyjdzie słońce, ale tuż po opadzie nawet łatwe szlaki mogą stać się bardzo niebezpieczne.

Inwersje temperatur. Częstym zjawiskiem w klimacie Tatr są występujące inwersje temperatur, polegające na wzroście temperatury wraz z wysokością. Z inwersją mamy zwykle do czynienia przy pogodzie wyżowej i braku wiatru. Wtedy pod wieczór lub rano chłodne masy powietrza jako cięższe spływają w dół dolin natomiast na nasłonecznionych szczytach i zboczach górskich jest względnie ciepło. Przyładem może być pewien słoneczny poranek w Kuźnicach, kiedy temperatura wynosiła tam -7 st. a na Kasprowym w tym samym czasie było +2 st.

Wiatry. Rejon Tatr jest dość specyficzny jeżeli chodzi o to zjawisko. Z reguły im wyżej tym mocniej wieje. Czasem kiedy spacerujemy po Zakopanem trudno uwierzyć, że wysoko w górach szaleje silna wichura, przy której często trudno się poruszać. Należy to wziąć pod uwagę przy doborze właściwego ubioru kiedy wybieramy się powyżej granicy lasów (ok. 1500 m n.p.m.). Siła wiatru wynika z tego, że obszar Tatr stanowi naturalną przeszkodę na jego drodze. Masy powietrza próbując ominąć taką przeszkodę ulegają sprężeniu co powoduje wzrost siły wiatru.
Znamiennym zjawiskiem dla obszaru Tatr jest wiatr halny. Jest to ciepły wiatr południowy lub południowo-zachodni o dużej sile występujący przy dużej różnicy ciśnień pomiędzy rejonami znajdującymi się na południe i na północ od Tatr. Towarzyszą mu często wysokie chmury w kształcie soczewek. Wiatr taki jest najczęściej zapowiedzią opadów deszczu lub śniegu. Jego prędkość na szczytach jest bardzo duża. Halny w Tatrach Zachodnich utrudnia poruszanie sie po szlakach, a w Tatrach Wysokich np. na Orlej Perci zepchnięcie ze szlaku może skończyć się tragedią.
6 maja 1968 roku podczas ataku halnego w Tatrach zostało powalonych 1800 ha lasów, a jego prędkość na Kasprowym wierchu dochodziła do 80 m/s (288 km/h). Niezły Tajfunik !!!
Wówczas to, na klasyczny halny nałożył się niskotroposferyczny prąd strumieniowy, powodując wzrost prędkości wiatru do niszczycielskich wartości.
Halny ma również niekorzystny wpływ na ludzi nerwowych i cierpiących na choroby serca (śmierć Juliana Tuwima).

Opady.W rejonie Tatr średnia suma opadów jest wyższa niż na nizinach. Największe opady występują w czerwcu i lipcu, a najmniejsze w lutym.
Największy dobowy opad deszczu jaki zanotowano w Polsce, miał miejsce 30 czerwca 1973 r. na Hali Gąsienicowej. W ciągu 24 h spadło wówczas 30 cm wody.
Do pewnej wysokości nad poziomem morza obowiązuje zasada, im wyżej tym większy opad. Tak więc średnia roczna suma opadów w Zakopanem wynosi 1107 mm, na Hali Ornak (wys. 1100 m) - 1577 mm, na Kasprowym Wierchu (1985 m n.p.m) - 1742 mm. Od wysokości mniej więcej 2000 m, występuje zjawisko inwersji opadowej, czyli zmniejszania się ilości opadów wraz z wysokością. Wynika ono z faktu, że chmury niosące opady są zwykle chmurami niskimi o pułapie poniżej 2000 m. Duża część opadów rocznych występuje w postaci śniegu. W wyższych partiach górskich pokrywa śnieżna utrzymuje się przez 290 dni w roku (czyli średnio przez 1,5 miesiąca w roku nie leży tam śnieg). Granica wiecznego śniegu przebiega na wysokości 2200 m n.p.m. W Tatrach jednak nie tworza się lodowce, gdzyż wysokie szczyty tatrzańskie, są zbyt strome, żeby mógł się tam gromadzić śnieg, a kotły położone poniżej tej granicy.

Początek